Przed rozpoczęciem leczenia należy określić mc. pacjenta, jako podstawę do obliczenia prawidłowego dawkowania. Dokładne podanie dawki produktu leczniczego jest możliwe, jeśli zastosuje się pompę inf. Aby uniknąć przedawkowania, szczególnie u dzieci, należy wybrać najbardziej odpowiednią z dostępnych mocy. Monitorowanie stężenia leku. Należy oszacować stan czynności nerek przez pomiar stężenia kreatyniny w surowicy lub obliczenie współczynnika klirensu endogennej kreatyniny. Wartość stężenia azotu mocznikowego we krwi (BUN) jest w tym wypadku znacznie mniej wiarygodnym parametrem. Podczas leczenia należy regularnie oceniać czynność nerek. W miarę możliwości należy oznaczać stężenie amikacyny w surowicy, aby zapewnić utrzymanie jej odpowiedniego, ale nie nadmiernie dużego stężenia. Podczas leczenia pożądane jest oznaczenie co jakiś czas zarówno maks., jak i minimalnego stężenia w surowicy. Należy unikać stężenia maks. (30-90 minut po wstrzyknięciu) przekraczającego 35 µg/ml, jak i stężenia minimalnego (bezpośrednio przed podaniem kolejnej dawki) przekraczającego 10 µg/ml. Dawkowanie należy dobierać zgodnie z zaleceniami. U pacjentów z prawidłową czynnością nerek lek można podawanie w jednej dawce dobowej; wówczas stężenie maks. może przekroczyć 35 µg/ml. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek zdecydowanie zaleca się kontrolowanie stężenia leku w osoczu. Czas trwania leczenia. Całkowity czas trwania leczenia należy ograniczyć do 7-10 dni, w zależności od ciężkości zakażenia. W ciężkich i powikłanych zakażeniach, gdy okres leczenia amikacyną przekracza 10 dni, należy ponownie ocenić przydatność amikacyny; jeśli bowiem leczenie będzie kontynuowane, konieczne będzie kontrolowanie stężenia amikacyny w surowicy, a także kontrolowanie czynności nerek, słuchu i narządu równowagi. Pacjenci z zakażeniami wywołanymi przez wrażliwe bakterie, leczeni zgodnie z zalecanym schematem, reagują zwykle na leczenie w ciągu 24-48 h. Jeżeli w ciągu 3-5 dni nie obserwuje się zdecydowanej odpowiedzi klinicznej, należy rozważyć przerwanie leczenia i ponowne określenie antybiotykowrażliwości drobnoustroju wywołującego zakażenie. Jeśli zakażenie nie reaguje na leczenie, może być to spowodowane opornością drobnoustroju lub występowaniem ogniska septycznego, które należy oczyścić chirurgicznie. Pacjenci z prawidłową czynnością nerek (Cl_Cr ≥50 ml/min). Dorośli, młodzież oraz dzieci powyżej 12 lat (o mc. powyżej 33 kg). Zalecana dawka podawana dożylnie dorosłym i młodzieży z prawidłową czynnością nerek (Cl_Cr ≥50 ml/min) wynosi 15 mg/kg mc./dobę i można ją podawać w postaci pojedynczej dawki dobowej lub podzielić na 2 równe dawki po 7,5 mg/kg mc. podawane co 12 h. Całkowita dobowa dawka nie powinna przekraczać 1,5 g. W leczeniu zapalenia wsierdzia oraz gorączkujących pacjentów z neutropenią produkt leczniczy należy dawkować 2x/dobę, ze względu na brak wystarczających danych przemawiających za dawkowaniem raz/dobę. Niemowlęta, małe dzieci i dzieci (od 4 tyg. do 12 lat). Zalecana dawka dożylna (powolna inf. dożylna) u dzieci z prawidłową czynnością nerek wynosi 15-20 mg/kg mc./dobę i można ją podawać w postaci pojedynczej dawki dobowej 15-20 mg/kg mc. lub co 12 h w dawce 7,5 mg/kg mc. W leczeniu zapalenia wsierdzia oraz gorączkujących pacjentów z neutropenią produkt leczniczy należy dawkować 2x/dobę, ze względu na brak wystarczających danych przemawiających za dawkowaniem raz/dobę. Noworodki. Początkowa dawka nasycająca wynosi 10 mg/kg mc., a następnie podaje się 7,5 mg/kg mc. co 12 h. Wcześniaki. Zalecana dawka u wcześniaków wynosi 7,5 mg/kg mc. co 12 h. Objętości roztw. do inf. u pacjentów z prawidłową czynnością nerek, szczegóły patrz ChPL. Maksymalna dawka dobowa. Niezależnie od drogi podania, nie należy podawać w ciągu doby całkowitej dawki większej niż 15-20 mg/kg mc. Ze względu na wymogi dotyczące dostosowania dawki, nie zaleca się dawkowania amikacyny raz/dobę u pacjentów z osłabioną odpornością, niewydolnością nerek, mukowiscydozą, wodobrzuszem, z rozległymi oparzeniami (ponad 20% skóry), u pacjentów w podeszłym wieku oraz u kobiet w ciąży. Pacjenci z zaburzoną czynnością nerek (Cl_Cr <50 ml/min). U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (Cl_Cr <50 ml/min) nie zaleca się podawania amikacyny raz/dobę, ponieważ będzie u nich dochodziło do przedłużania się czasu narażenia na duże stężenie minimalne. Schematy dawkowania u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek podano poniżej. U pacjentów z zaburzeniem czynności nerek, otrzymujących zwykle 2 lub 3 dawki/dobę, należy kontrolować stężenie amikacyny w surowicy, stosując odpowiednie testy. Aby uniknąć kumulacji amikacyny u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek, należy dostosować dawkowanie, podając zwykłe dawki i wydłużając odstępy między nimi albo podając zmniejszone dawki w zwykłych odstępach. Obie metody oparte są na Cl_Cr lub stężeniu kreatyniny w surowicy pacjenta, bowiem stwierdzono, że u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek parametry te skorelowane są z T_0,5 aminoglikozydów. Takie schematy dawkowania należy stosować razem z dokładną obserwacją kliniczną i kontrolowaniem parametrów laboratoryjnych pacjenta i należy je w miarę konieczności modyfikować, również u pacjentów poddawanych dializie. Wydłużenie odstępów pomiędzy zwykle stosowanymi dawkami. Jeśli klirens kreatyniny jest nieznany, a stan pacjenta stabilny, odstęp pomiędzy kolejnymi dawkami (wyrażony w godzinach) przy zwykłej dawce jednorazowej (tzn. dawce podawanej 2x/dobę pacjentowi z prawidłową czynnością nerek, tzn. 7,5 mg/kg mc.) oblicza się mnożąc przez 9 stężenie kreatyniny w surowicy. Jeżeli np. stężenie kreatyniny wynosi 2 mg/100 ml, wówczas jednorazową dawkę zalecaną dla danego pacjenta (7,5 mg/kg mc.) należy podawać co 2 x 9 = 18 h. Zmniejszenie dawki i zwykłe odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami. Jeśli nie jest możliwe oznaczenie stężenia amikacyny w surowicy, a stan pacjenta jest stabilny, stężenie kreatyniny w surowicy i Cl_Cr są najłatwiejszymi do oznaczenia wskaźnikami stopnia zaburzenia czynności nerek, mogącymi służyć za wytyczne do określenia dawkowania. U pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek i znanym klirensem kreatyniny dawka nasycająca amikacyny wynosi 7,5 mg/kg mc. Dawka podtrzymująca podawana co 12 h powinna być zmniejszona proporcjonalnie do zmniejszania Cl_Cr danego pacjenta zgodnie i wyliczona za pomocą wzoru: zmniejszona dawka amikacyny [mg] = Cl_Cr aktualny [ml/min]/Cl_Cr prawidłowy [ml/min] x wyliczona dawka nasycająca amikacyny [mg], szczegóły patrz ChPL. Alternatywną, przybliżona metodą określania zmniejszonego dawkowania podczas podawania co 12 h (u pacjentów ze znanym stężeniem kreatyniny w surowicy w stanie równowagi) jest podzielenie zwykłej zalecanej dawki przez stężenie kreatyniny w surowicy danego pacjenta. Pacjenci poddawani hemodializie lub dializie otrzewnowej. Hemodializa łatwo oczyszcza krew z amikacyny, przy czym ponad 90% dawki jest usuwanych w ciągu 4 h. U pacjentów z bezmoczem podaje się zwykłą dawkę początkową (7,5 mg/kg mc.). Kolejne dawki, podawane po zakończeniu hemodializy, wynoszą około 2,5-3,75 mg/kg mc. Niezbędne jest kontrolowanie stężenia w surowicy. Pacjenci poddawani dializie otrzewnowej. Ta metoda jest o wiele mniej skuteczna. W ciągu 12 h można usunąć jedynie 30% podanej dawki. Dawkowanie raz/dobę. W sytuacjach klinicznych, gdzie występuje zwiększona objętość dystrybucji, 1-sza dawka, czyli dawka nasycająca, wynosi między 20-30 mg/kg mc. i należy ją dostosować wg C_max. Pacjenci w podeszłym wieku. U pacjentów w podeszłym wieku w celu uzyskania terapeutycznych stężeń w osoczu może być konieczne podawanie mniejszych dawek podtrzymujących niż u pacjentów młodszych. Pacjenci otyli. Amikacyna słabo rozpuszcza się w tkance tłuszczowej. U tych pacjentów dawkę w mg/kg mc. wylicza się na podstawie zmodyfikowanej mc. U pacjentów otyłych zaleca się, aby dawkę obliczyć na podstawie beztłuszczowej mc.; mc. (P1), która jest podstawą do określenia dawki u pacjentów otyłych, oblicza się wg następującego wzoru: P1 = PI + (PA - PI) x 0,4, gdzie PI = idealna mc. PA = aktualna mc. Całkowita dobowa dawka nie powinna przekraczać 1,5 g. Pacjenci z wodobrzuszem. Należy podawać większe dawki w celu uzyskania odpowiednich stężeń w surowicy, ze względu na stosunkowo większą dystrybucję leku w płynie zewnątrzkomórkowym.

Podanie dożylne. Preferowany czas podawania 1 inf. u pacjentów dorosłych wynosi 30 minut, ale można go wydłużyć do 60 minut. U dzieci lek powinien być podawany w inf. trwającej 30-60 minut. Niemowlęta powinny otrzymywać inf. trwającą 1-2 h. Ta postać farmaceutyczna jest gotowa do użycia, roztw. nie należy rozcieńczać przed podaniem i jest on przeznaczony wyłącznie do jednorazowego użycia.

Nadwrażliwość na amikacynę lub inne aminoglikozydy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Miastenia.

Należy zachować ostrożność podczas podawania leku pacjentom z niewydolnością nerek, pacjentom z uszkodzeniem narządu słuchu lub równowagi, pacjentom z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi oraz pacjentom, którzy bezpośrednio przed amikacyną otrzymywali inny antybiotyk aminoglikozydowy. Toksyczne działania aminoglikozydów, w tym amikacyny, występują częściej u pacjentów z niewydolnością nerek, jeśli podaje się dawki większe niż zalecane oraz jeśli przekroczono zalecany czas trwania leczenia. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania dłuższego niż 14 dni. Do innych czynników zwiększających ryzyko toksyczności aminoglikozydów należy podeszły wiek i odwodnienie. Dawkę dobową należy zmniejszyć i/lub wydłużyć przerwy między dawkami, jeśli wystąpią objawy przedmiotowych zaburzeń czynności nerek, takie jak: wałeczkomocz, występowanie leukocytów lub krwinek czerwonych w moczu, albuminuria, zmniejszenie Cl_Cr, zmniejszenie ciężaru właściwego moczu, hiperazotemia, zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy krwi oraz skąpomocz. Jeśli narasta azotemia lub stopniowo zmniejsza się objętość oddawanego moczu, leczenie należy przerwać. Leczenie amikacyną należy przerwać, jeśli wystąpią szumy uszne lub subiektywna utrata słuchu, albo jeżeli audiogramy kontrolne wykazują znaczącą utratę odpowiedzi na dźwięki o wysokiej częstotliwości. Podczas leczenia pacjenta należy dobrze nawodnić, a na początku leczenia należy określić czynność nerek, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Podczas leczenia należy również uważnie monitorować czynność nerek. Jest to szczególnie ważne u pacjentów w podeszłym wieku. Zaleca się powtarzanie badań audiometrycznych, szczególnie u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka. Zaleca się, aby kontrolować stężenie amikacyny w surowicy krwi 2x w tyg., jeśli to tylko możliwe, aby uniknąć wysokich stężeń, które mogą być toksyczne. Podczas podawania aminoglikozydów pacjentom z chorobami układu nerwowo-mięśniowego, np. chorobą Parkinsona, należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ aminoglikozydy działają na połączenie nerwowo-mięśniowe w sposób podobny do kurary i tym samym mogą nasilać osłabienie mięśni. Aminoglikozydy podawane miejscowo podczas zabiegu chirurgicznego wchłaniają się szybko i niemal całkowicie (z wyjątkiem podania do pęcherza moczowego). Zgłaszano przypadki występowania nieodwracalnej głuchoty, niewydolności nerek oraz zgonu spowodowanego blokadą nerwowo-mięśniową, po przepłukiwaniu preparatami aminoglikozydów pola operacyjnego (niezależnie od rozległości). U wcześniaków i noworodków aminoglikozydy należy stosować ostrożnie, ze względu na niedojrzałość nerek oraz wynikające z niej wydłużenie T_0,5 tych leków w surowicy. Te produkty lecznicze zawierają w 100 ml roztw. 15 mmol (czyli 354 mg) sodu. Należy wziąć to pod uwagę u pacjentów kontrolujących zawartość sodu w diecie. Nie przeprowadzono badań nad wpływem produktu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jeśli lek podaje się pacjentom w warunkach ambulatoryjnych, zaleca się zachowanie ostrożności podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, ze względu na możliwe działania niepożądane, takie jak zaburzenia równowagi.

Synergiczne działanie przeciwbakteryjne występuje podczas stosowania w skojarzeniu z antybiotykami (β-laktamowymi). Ze względu na możliwość sumowania się działań niepożądanych, należy unikać podawania ogólnego lub miejscowego innych substancji ototoksycznych lub nefrotoksycznych jednocześnie z amikacyną lub wkrótce po podaniu amikacyny. Toksyczność amikacyny może się zwiększać pod wpływem następujących substancji oto- i/lub nefrotoksycznych: inne aminoglikozydy, inne chemioterapeutyki, np. bacytracyna, amfoterycyna B, cefalosporyny, wankomycyna, kanamycyna, paromomycyna, polimiksyna B, kolistyna, cytostatyki: karboplatyna (w dużych dawkach), cis-platyna, oksaliplatyna (szczególnie jeśli wcześniej występuje niewydolność nerek); leki immunosupresyjne: cyklosporyna, takrolimus; leki moczopędne o szybkim działaniu, np. furosemid lub kwas etakrynowy (czynnościowa niewydolność nerek spowodowana odwodnieniem, potencjalne działanie ototoksyczne samych tych leków); może to doprowadzić do nieodwracalnej głuchoty. Podczas stosowania amikacyny razem z lekiem potencjalnie nefro- lub ototoksycznym, konieczne jest bardzo uważne kontrolowanie słuchu i czynności nerek. Podczas stosowania z szybko działającym lekiem moczopędnym należy kontrolować stan nawodnienia pacjenta. Aminoglikozydy mogą nasilać nefrotoksyczne działanie metoksyfluranu. Przy jednoczesnym stosowaniu mogą spowodować ciężkie neuropatię. Podczas stosowania amikacyny razem z lekami zwiotczającymi mięśnie (np. d-tubokuraryna), środkami kuraropodobnymi, toksyną botulinową, antybiotykami polimiksynowymi, prokainamidem, przetaczaniem dużych ilości krwi konserwowanej cytrynianem lub wziewnymi środkami anestetycznymi (np. halotan) może dojść do nasilenia blokady nerwowo-mięśniowej wywołanej przez te leki. Przed zabiegiem chirurgicznym należy poinformować anestezjologa, że pacjent otrzymuje ten produkt leczniczy. Wstrzyknięcie soli wapnia może odwrócić blokadę nerwowo-mięśniową spowodowaną aminoglikozydami. Indometacyna może zwiększać stężenie amikacyny w osoczu u noworodków.

Istnieją tylko ograniczone dane dotyczące stosowania aminoglikozydów u kobiet w okresie ciąży. Aminoglikozydy mogą powodować uszkodzenie płodu. Aminoglikozydy przenikają przez łożysko; donoszono o całkowitej, nieodwracalnej, obustronnej wrodzonej głuchocie u dzieci, których matki otrzymywały streptomycynę w okresie ciąży. Chociaż u kobiet leczonych w okresie ciąży innymi aminoglikozydami nie opisywano działań niepożądanych na płód ani na noworodki, występuje możliwość uszkodzenia. Jeśli pacjentka stosuje amikacynę w okresie ciąży lub zaszła w ciążę podczas stosowania tego leku, należy ją poinformować o zagrożeniu dla płodu. Produktu nie należy stosować w okresie ciąży, chyba że jest to konieczne ze względu na stan kliniczny kobiety. Jeśli uzna się, że leczenie jest konieczne, może ono być prowadzone tylko pod nadzorem lekarza. Nie wiadomo, czy amikacyna lub jej metabolity przenikają do mleka ludzkiego. Biorąc pod uwagę korzyści karmienia piersią dla dziecka oraz korzyści leczenia dla matki, konieczne jest podjęcie decyzji, czy należy przerwać karmienie piersią, czy przerwać podawanie (wstrzymać się od podawania) produktu. Kobietom w okresie ciąży i noworodkom amikacynę można podawać tylko w przypadku konieczności i pod nadzorem lekarza. W badaniach rozrodczości u myszy i szczurów nie notowano żadnego wpływu na płodność.

W pewnych warunkach amikacyna wykazuje działania ototoksyczne i/lub nefrotoksyczne. U pacjentów leczonych amikacyną niezbyt często obserwowano niewydolność nerek i zazwyczaj ustępowała ona po zaprzestaniu podawania leku. Niewydolności nerek i zaburzenia słuchu spowodowane działaniami neurologicznym w większości przypadków można uniknąć, przestrzegając środków ostrożności. Stan nerek, a także narządu słuchu i równowagi, należy sprawdzać przed leczeniem, w trakcie i po zakończeniu leczenia. Należy dbać o odpowiednie nawodnienie pacjenta i wytwarzanie moczu. Należy kontrolować stężenie leku w surowicy pacjentów szczególnie zagrożonych i odpowiednio modyfikować dawkowanie. Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: (rzadko) nadkażenia lub kolonizacja (przez drobnoustroje lekooporne lub grzyby drożdżopodobne). Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (rzadko) niedokrwistość, leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia, eozynofilia. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) reakcje nadwrażliwości; (bardzo rzadko) wstrząs anafilaktyczny (pojedyncze przypadki); (nieznana) alergia krzyżowa pomiędzy aminoglikozydami. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (rzadko) hipomagnezemia. Zaburzenia układu nerwowego: (rzadko) zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego, zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, ból głowy, migrena, parestezje, drżenie. Zaburzenia oka: (rzadko) oczopląs. Zaburzenia ucha i błędnika: (rzadko) szumy uszne, uczucie ucisku w uszach, zaburzenie słuchu; (bardzo rzadko) głuchota (pojedyncze przypadki). Zaburzenia naczyniowe: (rzadko) obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (rzadko) niewydolność oddechowa; (bardzo rzadko) porażenie czynności oddechowej (pojedyncze przypadki). Zaburzenia żołądka i jelit: (rzadko) nudności, wymioty. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (rzadko) wysypka skórna, wyprysk, świąd, pokrzywka (reakcje nadwrażliwości). Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (rzadko) bóle stawów; (bardzo rzadko) blokada nerwowo-mięśniowa. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (rzadko) uszkodzenie kanalików nerkowych, niewydolność nerek; (bardzo rzadko) nefropatia toksyczna, ostra niewydolność nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (rzadko) gorączka polekowa. Badania diagnostyczne: (rzadko) zwiększenie aktywności AspAT i AlAT, zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej (niewielki i przemijający). Działania te obserwowano szczególnie, jeśli przekroczono zalecane dawki, jeśli leczenie trwało ponad 10 dni lub jeśli niedostatecznymi zmniejszono dawkę u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Początkowymi objawami zaburzeń przedsionkowych są zawroty głowy, nudności i wymioty. Badanie kliniczne często ujawnia oczopląs. Zaburzenia przedsionkowe niemal w każdym przypadku są przemijające. Do 1-szych objawów zaburzenia czynności ślimaka często należy utrata percepcji wysokich tonów (>4000 Hz), która poprzedza utratę słuchu i jest wykrywana tylko za pomocą audiometrii. Innym niezbyt częstym działaniem niepożądanym jest uszkodzenie kanalików nerkowych z niewydolnością nerek. Mechanizm uszkodzenia nerek obejmuje kumulację w lizosomach, hamowanie fosfolipazy i martwicę komórek kanalików po powtarzanym podawaniu amikacyny. Dawkowanie raz/dobę może zmniejszyć ryzyk neirotoksyczności. Uszkodzenie nerek jest w zmiennym stopniu odwracalne, ale zaostrza ryzyko procesu kumulacji leku, co może powodować lub nasilać działania ototoksyczne. Możliwe jest również zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy, występowanie w moczu albuminy, czerwonych i białych krwinek lub wałeczków, mocznica i skąpomocz. Rzadkimi działaniami niepożądanymi są reakcje nadwrażliwości, takie jak wyprysk, świąd, pokrzywka i gorączka polekowa. W rzadkich przypadkach, jeżeli inf. dożylna leku przebiega zbyt szybko, może nastąpić ciężkie zahamowanie czynności oddechowej. W pojedynczych przypadkach może to prowadzić do porażenia czynności oddechowej. Takie ryzyko istnieje również wtedy, gdy amikacyna jest podawana razem ze znieczuleniem i z lekami zwiotczającymi mięśnie.

Przedawkowanie może spowodować działanie nefrotoksyczne, ototoksyczne lub zwiotczające (blokada nerwowo-mięśniowa). W przypadku przedawkowania lub objawów toksyczności należy przerwać podawanie amikacyny w inf. W razie konieczności można zastosować diurezę wymuszoną w celu przyspieszenia eliminacji amikacyny z krwi. Aby obniżyć wysokie stężenie amikacyny we krwi, można zastosować dializę otrzewnową lub hemodializę, która jest bardziej skuteczna. U noworodków można rozważyć transfuzję wymienną, jednak przed zastosowaniem takiego środka należy zasięgnąć porady specjalisty. W celu zneutralizowania działania zwiotczającego wskazane jest podawanie soli wapnia. Jeśli nastąpiło porażenie czynności oddechowej, konieczna może być wentylacja mechaniczna.

Działanie amikacyny polega na hamowaniu syntezy białek w rybosomach bakteryjnych w wyniku interakcji z rybosomalnym RNA, w następstwie czego zostaje zahamowany proces translacji w komórkach wrażliwych drobnoustrojów. Powoduje to do działanie bakteriobójcze.

1 ml roztw. do inf. zawiera 2,5 mg, 5 mg lub 10 mg amikacyny w postaci siarczanu amikacyny.