Ze względu na to, że pokarm nie wpływa na wchłanianie lizynoprylu z tabl., lek można przyjmować niezależnie od posiłków. Lizynopryl należy podawać raz/dobę, codziennie o tej samej porze. Nadciśnienie samoistne u pacjentów nie przyjmujących leków moczopędnych. Zalecana dawka początkowa u pacjentów z nadciśnieniem samoistnym wynosi 10 mg. Zazwyczaj skuteczna dawka podtrzymująca wynosi 20-40 mg podawane raz/dobę o tej samej porze. Wielkość dawki podtrzymującej należy dostosowywać do wartości ciśnienia tętniczego krwi mierzonego tuż przed podaniem kolejnej dawki. Działanie hipotensyjne leku może się zmniejszać w miarę zbliżania się do momentu przyjęcia następnej dawki, niezależnie od jej wielkości, ale jest to najczęściej obserwowane w przypadku dawki 10 mg. U niektórych pacjentów oczekiwane zmniejszenie ciśnienia tętniczego występuje po 2-4 tyg. leczenia dawkami podtrzymującymi. Maksymalna dawka stosowana w długotrwałych kontrolowanych badaniach klinicznych wynosiła 80 mg/dobę, ale jej stosowanie nie powodowało zwiększenia skuteczności leczenia. Leczenie należy rozpocząć od podawania mniejszej dawki u pacjentów: z niewydolnością nerek (patrz ChPL), u których nie można przerwać stosowania leków moczopędnych, z zaburzeniami równowagi wodno-elektrolitowej, bez względu na przyczynę ich wystąpienia. Przed zastosowaniem leku należy uzupełnić niedobory płynów ustrojowych i wyrównać zaburzenia składu elektrolitów w surowicy. Specjalne środki ostrożności dotyczące stosowania), z nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym. Nadciśnienie samoistne u pacjentów przyjmujących leki moczopędne. Na początku leczenia lizynoprylem może wystąpić objawowe niedociśnienie, które częściej występuje u pacjentów przyjmujących leki moczopędne. Preparat należy wówczas stosować ostrożnie, gdyż istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej lub czynności nerek. Na 2-3 dni przed rozpoczęciem leczenia lizynoprylem należy przerwać stosowanie leku moczopędnego. Jeśli leczenie lizynoprylem w monoterapii jest nieskuteczne, można rozpocząć podawanie leku moczopędnego (najczęściej hydrochlorotiazydu w jednorazowej dawce dobowej wynoszącej 12,5 mg). U pacjentów z nadciśnieniem, u których przed rozpoczęciem leczenia lizynoprylem nie można odstawić leku moczopędnego, podawanie lizynoprylu należy rozpocząć pod ścisłą kontrolą lekarza od podania mniejszej jednorazowej dobowej dawki początkowej wynoszącej 5 mg. W takim przypadku należy kontrolować ciśnienie tętnicze krwi do czasu wystąpienia oczekiwanego obniżenia ciśnienia i dodatkowo 1 h. Wielkość dawki podtrzymującej należy dostosować do wartości ciśnienia tętniczego krwi. Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe. U niektórych pacjentów z nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym, zwłaszcza z obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych lub zwężeniem tętnicy zaopatrującej jedyną nerkę, może wystąpić nadmierne obniżenie ciśnienia krwi po podaniu lizynoprylu. Może wystąpić zaburzenie czynności, a także niewydolność nerek. Dlatego zaleca się podanie mniejszej jednorazowej dawki początkowej wynoszącej 2,5 mg lub 5 mg. Później dawkę dobową można stopniowo zwiększać dostosowując ją do wartości ciśnienia tętniczego. Nadciśnienie u dzieci w wieku od 6 do 16 lat. Zalecana dawka początkowa dla pacjentów o mc. 20-50 kg wynosi 2,5 mg raz/dobę i 5 mg raz/dobę dla pacjentów o mc. 50 kg i większej. Wielkość dawki należy dostosować indywidualnie, do maksymalnej dawki 20 mg dla pacjentów o mc. 20-50 kg oraz 40 mg dla pacjentów o mc. 50 kg i większej. W badaniach z udziałem dzieci i młodzieży nie podawano dawek większych niż 0,61 mg/kg (lub większych niż 40 mg). U dzieci ze zmniejszoną czynnością nerek należy rozważyć zmniejszenie dawki początkowej lub wydłużenie odstępu między kolejnymi dawkami. Niewydolność serca. U pacjentów z niewydolnością serca początkowa jednorazowa dawka dobowa podawana rano wynosi 2,5 mg. Dobowe dawki podtrzymujące zwykle wynoszą 5-20 mg podawane jednorazowo. W badaniach klinicznych pacjentów u których konieczne było silniejsze działanie leku, dawki zwiększano co 4 tyg. Nie należy zwiększać kolejnych dawek lizynoprylu o więcej niż 10 mg. Wielkość dawki należy dostosowywać do skuteczności działania leku oceniając nasilenie objawów niewydolności serca. Lizynopryl można stosować w skojarzeniu z lekami moczopędnymi i preparatami naparstnicy. U pacjentów, u których ryzyko wystąpienia hipotonii objawowej jest zwiększone, np. u pacjentów z hiponatremią, hipowolemią lub leczonych dużymi dawkami leków moczopędnych, konieczne jest wyrównanie zaburzeń przed rozpoczęciem podawania lizynoprylu i - jeśli to możliwe - zmniejszenie dawki leku moczopędnego. Należy kontrolować wpływ pierwszej dawki lizynoprylu na ciśnienie tętnicze. U pacjentów z niskim skurczowym ciśnieniem tętniczym (<100 mmHg) dawkę początkową należy podać pod ścisłą kontrolą lekarską. Największe obniżenie ciśnienia krwi występuje w przybliżeniu po 6-8 h od podania dawki początkowej. Kontrolę czynności układu krążenia, szczególnie ciśnienia tętniczego, należy kontynuować do czasu stabilizacji wartości ciśnienia krwi. Dostosowanie dawki u pacjentów z niewydolnością serca, zaburzeniami czynności nerek lub hiponatriemią. U pacjentów z niewydolnością serca i z hiponatriemią (stężenie sodu w surowicy mniejsze niż 130 mEq/l) lub umiarkowanym czy też ciężkim zaburzeniem czynności nerek (Cl_Cr <30 ml/min lub stężenie kreatyniny w surowicy >3 mg/dl) należy zastosować małe dawki początkowe wynoszące 2,5 mg/dobę podawane pod ścisłym nadzorem lekarskim. Wczesna faza zawału serca. U wydolnych hemodynamicznie pacjentów leczenie lizynoprylem należy rozpocząć w ciągu 24 h od wystąpienia zawału serca. Pierwsza, jednorazowa, dobowa dawka lizynoprylu wynosi 5 mg podawane doustnie. Po kolejnych 24 h od pierwszej dawki należy podać 5 mg, a po 48 h dawkę 10 mg. Następnie należy kontynuować podawanie lizynoprylu w dawce 10 mg raz/dobę przez 6 tyg. W skojarzeniu z lizynoprylem należy podawać (jeśli nie ma przeciwwskazań do ich stosowania u danego pacjenta) leki zwykle stosowane w zawale serca: przeciwzakrzepowe, zapobiegające agregacji płytek, β-adrenolityczne. Pacjenci z niskim ciśnieniem skurczowym krwi (≤120 mmHg) powinni na początku leczenia lub przez 3 pierwsze dni od wystąpienia zawału otrzymywać mniejszą dawkę dobową lizynoprylu, wynoszącą 2,5 mg. W przypadku, gdy w czasie 6 tyg. podawania lizynoprylu wystąpi hipotonia (ciśnienie skurczowe mniejsze niż lub równe 100 mmHg), jednorazową dawkę podtrzymującą należy zmniejszyć do 5 mg lub 2,5 mg/dobę. Jeśli wystąpi długotrwała i nasilona hipotonia (ciśnienie skurczowe mniejsze niż 90 mmHg występujące dłużej niż 1 h) preparat należy odstawić. Leczenie dawkami podtrzymującymi trwa 6 tyg. U pacjentów, u których wystąpią objawy niewydolności serca, należy kontynuować leczenie preparatem stosując dawkowanie jak w niewydolności serca. Produkt leczniczy można stosować w skojarzeniu z nitrogliceryną podawaną dożylnie lub przezskórnie. Dostosowanie dawki u pacjentów z ostrym zawałem serca i zaburzeniami czynności nerek. U pacjentów z ostrym zawałem serca i zaburzeniami czynności nerek (stężenie kreatyniny w surowicy krwi większe niż 2 mg/dl) leczenie lizynoprylem należy rozpoczynać z dużą ostrożnością. Nie ustalono zasad dawkowania lizynoprylu u pacjentów z ostrym zawałem serca i współwystępującą ciężką niewydolnością nerek. Nefropatia cukrzycowa. U pacjentów z nadciśnieniem i cukrzycą insulinoniezależną (typu 2) oraz z początkową nefropatią dawka początkowa wynosi 10 mg raz/dobę i jeżeli to konieczne może być zwiększona do 20 mg/dobę w celu uzyskania ciśnienia rozkurczowego mniejszego niż 90 mmHg mierzonego na siedząco. W przypadku zaburzeń czynności nerek (Cl_Cr <80 ml/min) początkowa dawka produktu leczniczego powinna być dostosowana do wartości Cl_Cr. Dawkowanie u pacjentów z niewydolnością nerek. Ponieważ lizynopryl jest wydalany z moczem, u pacjentów z niewydolnością nerek wielkość dawki dobowej należy dostosować do wartości Cl_Cr. Wielkość dawki podtrzymującej i/lub przerwy między dawkami należy dostosować do wartości ciśnienia tętniczego. Dawki początkowe preparatu u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek [ml/min] (patrz ChPL). Maksymalna dobowa dawka podtrzymująca lizynoprylu u pacjentów z niewydolnością nerek wynosi 40 mg. Lizynopryl jest eliminowany z osocza krwi w czasie hemodializy. Pacjentom poddawanym dializie należy podać odpowiednią dawkę dobową lizynoprylu po zabiegu dializy. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania). Dawkowanie u dzieci. Doświadczenie dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa stosowania lizynoprylu w leczeniu nadciśnienia u dzieci w wieku powyżej 6 lat jest ograniczone, nie ma doświadczenia ze stosowaniem lizynoprylu w innych wskazaniach niż nadciśnienie. Nie zaleca się stosowania lizynoprylu u dzieci w innych wskazaniach niż nadciśnienie. Nie zaleca się stosowania lizynoprylu u dzieci w wieku poniżej 6 lat lub u dzieci z ciężką niewydolnością nerek (GFR <30 ml/min/1,73 m²). Dawkowanie u pacjentów w podeszłym wieku. Siła działania lizynoprylu podawanego w takich samych dawkach pacjentom w podeszłym wieku i młodszym jest bardzo podobna, ale wykazano, że u pacjentów w podeszłym wieku maks. stężenie lizynoprylu w surowicy krwi było ok. 2-krotnie większe niż u pacjentów młodszych. U pacjentów w podeszłym wieku dawki lizynoprylu należy zwiększać bardzo ostrożnie.

Stwierdzona nadwrażliwość na dwuwodzian lizynoprylu, inne ACE, substancje pomocnicze preparatu. Obrzęk naczynioruchowy będący następstwem przyjmowania ACE. Idiopatyczne lub dziedziczne obrzęki naczynioruchowe. Hemodynamicznie znaczące utrudnienia odpływu krwi z lewej komory serca. Obustronne zwężenie tętnic nerkowych lub jednostronne w jedynej nerce. Ciąża.

Objawowe niedociśnienie (hipotonia). Po pierwszej dawce leku i po każdym zwiększeniu dawki lizynoprylu i/lub leków moczopędnych może wystąpić nadmierne obniżenie ciśnienia krwi. W przypadkach niepowikłanego nadciśnienia hipotonia występuje rzadko. Częściej może ona wystąpić u pacjentów w podeszłym wieku (powyżej 70 rż.), z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, hiponatremią (stężenie sodu w surowicy <140 mmol/l), hipowolemią, ciężką lub niestabilną niewydolnością serca, zaburzoną czynnością nerek, nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym, u pacjentów przyjmujących duże dawki leków rozszerzających naczynia krwionośne, z chorobą niedokrwienną serca, znacznym zwężeniem tętnic zaopatrujących mózg. Leczenie tych pacjentów należy rozpocząć w szpitalu od podania najmniejszej dawki lizynoprylu tj. 2,5 mg/dobę. Pacjentów należy starannie obserwować nie krócej niż przez 8 h od podania pierwszej dawki leku i każdym zwiększeniu dawki lizynoprylu i/lub leków moczopędnych. Należy często kontrolować ciśnienie krwi, czynność nerek, stężenie potasu we krwi. Na 2-3 dni przed rozpoczęciem leczenia lizynoprylem należy uzupełnić niedobór soli i/lub zwiększyć objętość krwi krążącej i jeżeli jest to możliwe zmniejszyć dawkę lub odstawić przyjmowany lek moczopędny w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia objawowej hipotonii. Podobne środki ostrożności dotyczą pacjentów z chorobą niedokrwienną serca lub znacznym zwężeniem tętnic zaopatrujących mózg, u których nadmierny spadek ciśnienia krwi może zwiększyć ryzyko wystąpienia zawału mięśnia serca lub niedokrwienia mózgu. Jeżeli wystąpi niedociśnienie, pacjenta należy ułożyć w pozycji poziomej z niskim podgłówkiem i uniesionymi nogami. W razie potrzeby należy zwiększyć objętość krwi krążącej (najczęściej podaje się we wlewie kroplowym fizjologiczny roztwór chlorku sodowego, można też podać inne płyny doustnie). Jeżeli wystąpi bradykardia zaleca się podanie atropiny. Wystąpienie niedociśnienia tętniczego po początkowej dawce leku, które przemija po zwiększeniu objętości krwi krążącej nie wymaga odstawienia lizynoprylu. Po normalizacji ciśnienia krwi i uzupełnieniu objętości osocza następne dawki lizynoprylu zwykle nie powodują hipotonii. W razie nie ustąpienia objawów niedociśnienia należy zmniejszyć dawki lub przerwać leczenie środkiem moczopędnym i/lub lizynoprylem. Hipotonia we wczesnej fazie zawału serca. U pacjentów we wczesnej fazie zawału serca leczonych lizynoprylem istnieje ryzyko wystąpienia ciężkiej hipotonii. W przypadku wystąpienia hipotonii (ciśnienie skurczowe <100 mm Hg) należy zmniejszyć dawkę podtrzymującą do 5 mg/dobę, a jeżeli jest to konieczne do 2,5 mg/dobę. Jeżeli pomimo obniżenia dawki do 2,5 mg/dobę ciśnienie skurczowe <90 mm Hg, dłużej niż 1 h lek należy odstawić. Lizynopryl może być podawany pacjentom z ciężką niewydolnością serca po przebytym zawale serca, pod warunkiem, że są oni hemodynamicznie wydolni. Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe (NNN), zwężenie tętnicy nerkowej. U pacjentów z NNN lub ze zwężeniem tętnicy nerkowej przyjmujących lizynopryl występuje zwiększone ryzyko nadmiernego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi i wystąpienia niewydolności nerek, szczególnie w przypadku pacjentów jednocześnie przyjmujących leki moczopędne. Zaburzenie czynności nerek może przebiegać jedynie z nieznacznym zwiększeniem stężenia kreatyniny w surowicy (także u pacjentów ze zwężeniem tętnicy nerkowej), które zwykle przemija bez leczenia po odstawieniu leku. Z tego powodu leczenie lizynoprylem tej grupy pacjentów należy rozpocząć w szpitalu, od podania najmniejszej dawki lizynoprylu tj. 2,5 mg raz na dobę. Dawki należy zwiększać ostrożnie. W czasie pierwszych tyg. leczenia należy kontrolować czynność nerek oraz odstawić leki moczopędne. Zaburzenia czynności nerek. Przed rozpoczęciem leczenia lizynoprylem należy ocenić czynność nerek. Niewydolność nerek związaną ze stosowaniem lizynoprylu obserwowano głównie u pacjentów z ciężką niewydolnością serca i chorobami nerek (np. ze zwężeniem tętnicy nerkowej). W takich przypadkach pacjenci powinni otrzymywać mniejsze dawki lizynoprylu lub przyjmować je w dłuższych odstępach czasu. W pierwszych tyg. zaleca się częstszą kontrolę czynności nerek. U pacjentów z nadciśnieniem bez wcześniej występujących zaburzeń czynności nerek, którzy równocześnie przyjmowali leki moczopędne i lizynopryl, może wystąpić przejściowe, nieznaczne zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny w surowicy. W przypadku wystąpienia wymienionych zaburzeń należy zmniejszyć dawkę lizynoprylu i/lub przerwać podawanie leku moczopędnego. U pacjentów z utrzymującym się zaburzeniem czynności nerek lub po podaniu wysokich dawek lizynoprylu może niekiedy wystąpić białkomocz. Niewydolność nerek we wczesnej fazie zawału serca. Nie należy podawać lizynoprylu pacjentom hemodynamicznie wydolnym we wczesnej fazie zawału serca z zaburzoną czynnością nerek (stężenie kreatyniny w surowicy >2 mg/dl, białkomocz >500 mg/24 h). Jeżeli w czasie leczenia wystąpią ciężkie zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <30 ml/min, dwukrotne zwiększenie stężenia kreatyniny w stosunku do wartości przed rozpoczęciem leczenia) lizynopryl należy odstawić. Proteinuria (białkomocz). U pacjentów, u których przed rozpoczęciem leczenia występowały zaburzenia czynności nerek lub u pacjentów, którym podawano duże dawki ACE częściej może wystąpić białkomocz. W przypadku klinicznie istotnego białkomoczu (większego niż 1 g/dobę) lizynopryl może być stosowany tylko po bardzo dokładnym rozważeniu stosunku korzyści leczniczej do ryzyka uszkodzenia nerek oraz przy regularnej kontroli czynności nerek. Neutropenia, agranulocytoza. Podczas leczenia ACE rzadko może wystąpić neutropenia lub agranulocytoza objawiająca się gorączką, bólem gardła, powiększeniem węzłów chłonnych (limphadenopatia). U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek, z układowymi chorobami tkanki łącznej (np. układowy toczeń rumieniowaty, sklerodermia), przyjmujących allopurynol, prokainamid, leki przeciwnowotworowe, kortykosteroidy działające ogólnoustrojowo lub inne leki hamujące czynność układu odpornościowego należy regularnie kontrolować liczbę białych krwinek z powodu znacznego ryzyka wystąpienia leukopenii. Neutropenia i agranulocytoza zwykle przemija bez leczenia po odstawieniu ACE. Zaburzenia czynności wątroby. W czasie leczenia ACE istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia uszkodzenia wątroby. Jeżeli wystąpi żółtaczka lub znaczne zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych należy odstawić lizynopryl i kontrolować czynność wątroby do czasu ustąpienia zaburzeń. Sporadycznie może wystąpić zespół zaburzeń o nieznanym patomechanizmie rozpoczynających się żółtaczką cholestatyczną, po której występuje zagrażające życiu piorunujące zapalenie wątroby. Obrzęk naczynioruchowy. U pacjentów przyjmujących ACE rzadko może wystąpić obrzęk naczynioruchowy twarzy, kończyn, warg, języka, krtani i/lub głośni. W przypadku wystąpienia obrzęku naczynioruchowego lek należy odstawić. Obrzęk twarzy i ust nie zagraża życiu, przemija bez leczenia po odstawieniu ACE. Można podać leki przeciwhistaminowe w celu złagodzenia objawów. U pacjentów, u których wystąpił obrzęk naczynioruchowy niezwiązany ze stosowaniem ACE występuje zwiększone ryzyko wystąpienia obrzęku naczynioruchowego spowodowanego przyjmowaniem ACE. Obrzęk języka, głośni, krtani zagraża życiu. Należy wówczas natychmiast wstrzyknąć podskórnie 0,3-0,5 ml 0,1% roztworu adrenaliny lub powoli dożylnie 0,1 mg adrenaliny (uwzględniając zasady rozcieńczenia), jednocześnie kontrolując czynność serca (EKG) i ciśnienie tętnicze krwi. Następnie podać dożylnie glikokortykosteroidy, leki przeciwhistaminowe lub antagonistów receptora H₂. W przypadku wrodzonego lub idiopatycznego niedoboru w surowicy inhibitora aktywującego pierwszą składową dopełniacza można też rozważyć celowość podania inhibitora C1 dopełniacza. Pacjentów, u których wystąpił obrzęk naczynioruchowy należy leczyć w szpitalu do czasu ustąpienia objawów, ale nie krócej niż przez 12-24 h. Stwierdzono, że u pacjentów rasy czarnej leczonych ACE obrzęk naczynioruchowy występuje częściej. LDL-afereza, leczenie odczulające. U pacjentów przyjmujących ACE i poddawanych LDL-aferezie (LDL- lipoproteiny o małej gęstości, ang. low density lipoprotein) z użyciem siarczanu dekstranu oraz u pacjentów przyjmujących ACE i poddawanych leczeniu odczulającemu przeciw jadowi owadów błonkoskrzydłych (np.: pszczoły, osy) mogą wystąpić zagrażające życiu reakcje rzekomoanafilaktyczne objawiające się hipotonią, dusznością, wymiotami oraz skórne reakcje nadwrażliwości. Przed zabiegiem LDL-aferezy lub leczeniem odczulającym ACE należy zastąpić innym lekiem przeciw nadciśnieniu lub niewydolności serca. Hemodializa. U pacjentów przyjmujących lizynopryl i równocześnie poddawanych hemodializie z użyciem wysokoprzepuszczalnych błon z metylosiarczanu poliakrylonitrylu (np.: "AN 69") występuje zwiększone ryzyko wystąpienia reakcji rzekomoanafilaktycznych (reakcji nadwrażliwości, także wstrząsu anafilaktycznego). Wczesne objawy w postaci obrzęku twarzy, zaczerwienienia, hipotonii, duszności zazwyczaj występują po kilku minutach od rozpoczęcia hemodializy. Zaleca się użycie innego typu błon lub odpowiednio wczesne odstawienie ACE. Hiperkaliemia. W czasie leczenia lizynoprylem występuje zwiększone ryzyko wystąpienia hiperkaliemii, szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek i/lub serca. Z tego względu nie zaleca się jednoczesnego podawania leków moczopędnych oszczędzających potas (spironolakton, triamteren, amiloryd) lub preparatów uzupełniających niedobór potasu pacjentom z niewydolnością nerek. Należy okresowo kontrolować stężenie potasu we krwi. Dotyczy to również pacjentów z niewydolnością serca, u których leki moczopędne oszczędzające potas są zwykle stosowane w leczeniu skojarzonym. Kaszel. W niektórych przypadkach ACE mogą być przyczyną wystąpienia suchego, przewlekłego, nasilającego się w nocy kaszlu, który ustępuje zwykle po odstawieniu lizynoprylu. W diagnostyce różnicowej kaszlu należy uwzględnić, że jego przyczyną może być leczenie lizynoprylem. Zabiegi chirurgiczne i znieczulenie ogólne. Środki stosowane w znieczuleniu ogólnym mogą nasilić przeciwnadciśnieniowe działanie ACE. Aby zapobiec hipotonii należy przed znieczuleniem ogólnym zwiększyć objętość krwi krążącej, np. podając dożylnie odpowiednią objętość izotonicznego roztworu chlorku sodu. Kardiomiopatia przerostowa, zwężenie zastawki aorty, zastawki dwudzielnej. ACE należy ostrożnie stosować u pacjentów z ograniczonym napływem lub odpływem krwi z lewej komory serca. W przypadku hemodynamicznie istotnych utrudnień przepływu krwi nie należy podawać lizynoprylu. Hiperaldosteronizm pierwotny. Nie zaleca się stosowania lizynoprylu u pacjentów z hiperaldosteronizmem pierwotnym z powodu małej skuteczności leku. Pacjenci w podeszłym wieku. Dawkę początkową u pacjentów w podeszłym wieku należy dostosować do wydolności nerek określonej wartością klirensu kreatyniny. Na początku leczenia należy okresowo kontrolować ciśnienie krwi, czynność wątroby i nerek. Dzieci. Nie zaleca się podawania lizynoprylu dzieciom, ponieważ nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania. Pacjenci po przeszczepieniu nerki, pacjenci dializowani. Należy ostrożnie stosować lizynopryl u pacjentów po przeszczepieniu nerki (ze względu na brak doświadczeń terapeutycznych) i pacjentów hemodializowanych. Leczenie należy rozpocząć od najmniejszej dawki leku tj. 2,5 mg/dobę. Lizynopryl jest usuwany podczas dializy, dlatego pacjenci dializowani powinni przyjąć dawkę dobową leku po zakończeniu zabiegu. Niedokrwistość. U pacjentów po przeszczepieniu nerki i u pacjentów dializowanych może wystąpić niedokrwistość po 1-6 m-cach przyjmowania lizynoprylu. Niedokrwistość zwykle przemija bez specjalnego leczenia po odstawieniu leku. Należy regularnie wykonywać kontrolne badanie morfologii krwi.

ACE mogą zwiększać stężenie litu w surowicy. Inne leki obniżające ciśnienie krwi, głównie moczopędne nasilają przeciwnadciśnieniowe działanie lizynoprylu. Leki nasenne, narkotyczne leki przeciwbólowe, znieczulające nasilają przeciwnadciśnieniowe działanie lizynoprylu. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (np.: kwas acetylosalicylowy, indometacyna) osłabiają przeciwnadciśnieniowe działanie preparatu i mogą powodować lub nasilać zaburzenia czynności nerek. Równoczesne przyjmowanie z preparatami uzupełniającymi niedobór potasu, lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas (np. spironolakton, amiloryd, triamteren) i innymi lekami zwiększającymi stężenie potasu we krwi (np.: heparyna) może spowodować hiperkaliemię, szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek. ACE mogą nasilić hipoglikemizujące działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych (np. pochodne sulfonylomocznika, biguanidy) oraz insuliny. W przypadku równoczesnego stosowania z allopurynolem, prokainamidem, lekami przeciwnowotworowymi, kortykosteroidami działającymi ogólnoustrojowo lub innymi lekami hamującymi czynność układu odpornościowego występuje zwiększone ryzyko wystąpienia leukopenii. ACE nasilają działanie alkoholu. Alkohol nasila przeciwnadciśnieniowe działanie ACE. Leki sympatykomimetyczne (np.: salbutamol, orcyprenalina, fenoterol) oraz sól kuchenna osłabiają przeciwnadciśnieniowe działanie lizynoprylu. Leki zobojętniające kwas solny żołądka mogą zmniejszyć biodostępność ACE i osłabić ich działanie. Amifostyna i baklofen nasilają przeciwnadciśnieniowe działanie lizynoprylu.

Nie stosować w ciąży i w okresie karmienia piersią.

Częstość i nasilenie działań niepożądanych nie zależą od dawki. Niekiedy, zazwyczaj po pierwszej dawce leku i każdym zwiększeniu dawki lizynoprylu i/lub leków moczopędnych może wystąpić hipotonia lub hipotonia ortostatyczna. W pojedynczych przypadkach wystąpiły: tachykardia, uczucie kołatania serca, niemiarowość rytmu pracy serca, ból w klatce piersiowej, napad dławicy piersiowej, zawał serca, przemijające niedokrwienie mózgu, udar mózgu. U pacjentów we wczesnej fazie zawału serca leczonych lizynoprylem sporadycznie obserwowano (zazwyczaj w ciągu 24 h od podania pierwszej dawki) wystąpienie bloku przedsionkowo-komorowego II i III^o, ciężką hipotonię, zaburzenie czynności nerek, rzadko ciężkie zaburzenia krążenia, wstrząs kardiogenny. W następstwie zahamowania aktywności układu renina-angiotensyna-aldosteron sporadycznie mogą wystąpić lub nasilić się wcześniej występujące zaburzenia czynności nerek. U pacjentów z ciężką zastoinową niewydolnością serca w czasie leczenia ACE może wystąpić skąpomocz i narastanie stężenia mocznika, w pojedynczych przypadkach ostra niewydolność nerek (mocznica). Rzadko występował białkomocz; niekiedy z równoczesnym pogorszeniem czynności nerek. Najczęściej występującym działaniem niepożądanym w czasie leczenia ACE jest suchy, nieprzemijający, nasilający się w nocy kaszel, który częściej występuje u kobiet, pacjentów niepalących, w pozycji leżącej. Kaszel przemija po odstawieniu preparatu. Niekiedy może wystąpić: ból gardła, chrypka, zapalenie oskrzeli; rzadko: duszność, zapalenie zatok przynosowych, nieżyt błony śluzowej nosa, skurcz oskrzeli z uczuciem duszności, nacieki w płucach, zapalenie języka, zapalenie i suchość błony śluzowej jamy ustnej. Wystąpiły też pojedyncze przypadki obrzęku naczynioruchowego krtani, gardła, języka na skutek podawania ACE. Sporadycznie mogą wystąpić: mdłości, bóle w nadbrzuszu, objawy dyspeptyczne, rzadko: wymioty, biegunka, zaparcia, brak apetytu. Podczas leczenia ACE opisano pojedyncze przypadki żółtaczki cholestatycznej, piorunującego zapalenia wątroby, które w pojedynczych przypadkach były przyczyną śmierci. Nie wiadomo, czy wystąpienie piorunującego zapalenia wątroby było spowodowane przyjmowaniem ACE. Podczas leczenia ACE opisano też pojedyncze przypadki zaburzenia czynności wątroby, zapalenia wątroby, niewydolności wątroby, zapalenia trzustki i niedrożności jelit. Sporadycznie mogą wystąpić skórne reakcje nadwrażliwości: wysypka, rzadziej pokrzywka, świąd, obrzęk naczynioruchowy warg, twarzy, kończyn. Donoszono też o pojedynczych przypadkach ciężkich reakcji skórnych, tj.: pęcherzyca, rumień wielopostaciowy, złuszczające zapalenie skóry, zespół Stevens-Johnsona, toksyczna nekroliza naskórka. Wymienionym reakcjom skórnym towarzyszyć może gorączka, bóle mięśni i stawów, zapalenie naczyń, eozynofilia, leukocytoza, zwiększenie wartości OB i/lub miana przeciwciał przeciwjądrowych. W czasie leczenia ACE w pojedynczych przypadkach obserwowano: łuszczycopodobne zmiany skórne, fotodermatozy, wzmożoną potliwość, łysienie, odwarstwienie paznokci i nasilenie lub wystąpienie objawów zespołu Raynauda. Ze strony układu nerwowego sporadycznie mogą wystąpić: bóle głowy, uczucie nadmiernego zmęczenia, rzadziej zawroty głowy, depresja, zaburzenia snu, impotencja, neuropatie obwodowe, parestezje, zaburzenia równowagi, kurcze mięśni, nerwowość, splątanie, szumy uszne, niewyraźne widzenie, zmiany odczuwania smaku (uczucie metalicznego smaku w ustach) lub jego przemijająca po odstawieniu lizynoprylu utrata.

Zależnie od stopnia przedawkowania mogą wystąpić następujące objawy: ciężka hipotonia, wstrząs, bradykardia, zaburzenia stężeń elektrolitów, niewydolność nerek. Leczenie objawowe. Można rozważyć podanie katecholamin i angiotensyny II. Lizynopryl można usunąć za pomocą dializy, należy jednak pamiętać, aby nie używać wysokoprzepuszczalnych błon poliakrylonitrylowych.

Inhibitor konwertazy angiotensyny (ACE). W odróżnieniu od innych leków z tej grupy nie jest prolekiem, nie ulega biotransformacji w wątrobie i jest rozpuszczalny w wodzie. Z tego względu należy do odrębnej klasy inhibitorów KA (klasa III). Mechanizm działania polega na hamowaniu czynności osoczowego układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAA), głównie poprzez zablokowanie aktywności enzymu konwertującego angiotensynę I w naczynioskurczową angiotensynę II. Zahamowanie aktywności konwertazy angiotensyny (KA) powoduje zmniejszenie stężenia angiotensyny II w tkankach i osoczu (min. w ścianach naczyń krwionośnych i w mięśniu serca), zahamowanie uwalniania aldosteronu z warstwy kłębuszkowej nadnerczy, zmniejszenie aktywności reninowej osocza (ARO), zahamowanie czynności tkankowych układów RAA. Z RAA związany jest też układ kalikreina-kininy. Ze względu na podobieństwo konwertazy angiotensyny do kininazy II (enzymu rozkładającego bradykininę), lizynopryl zwiększa stężenie naczyniorozszerzającej bradykininy. Bradykinina oprócz rozszerzenia naczyń, nasila przemianę kwasu arachidonowego w naczyniorozszerzające prostaglandyny PGI₂ i PGE₂. Chociaż lek zmniejsza ciśnienie krwi głównie na drodze hamowania układu RAA, zmniejsza ciśnienie krwi także u pacjentów z małym stężeniem reniny. Przeciwnadciśnieniowe działanie preparatu w monoterapii jest nieznacznie słabsze u rasy czarnej niż u rasy kaukaskiej. Angiotensyna II oprócz właściwości naczyniozwężających posiada właściwości mitogenne. Stymuluje syntezę i uwalnianie do przestrzeni międzykomórkowej kolagenu typu I i III przyspieszając proces włóknienia. Zwiększa również wydzielanie inhibitora aktywatora plazminogenu (PAI-1) i uwalnianie endoteliny mającej podobnie jak angiotensyna II właściwości naczyniozwężające i mitogenne. Zahamowanie aktywności RAA w tkankach i osoczu zapobiega przerostowi mięśnia serca oraz rozrostowi i włóknieniu mięśni gładkich ścian naczyń. U pacjentów z nadciśnieniem lek obniża ciśnienie krwi w pozycji leżącej i stojącej, nie wywołując odruchowej tachykardii. Prawdopodobnie wiąże się to z jednoczesnym zmniejszeniem aktywności układu współczulnego. Zazwyczaj nie występuje niedociśnienie ortostatyczne, ale może ono wystąpić u pacjentów odwodnionych i/lub z zaburzeniami elektrolitowymi. Badania hemodynamiczne wykazały, że lizynopryl powoduje istotne zmniejszenie oporu przepływu krwi przez tętnice nerkowe bez większego wpływu na wielkość nerkowego przepływu osocza i filtrację kłębuszkową. Krótkotrwałe przerwanie terapii nie wywołuje efektu "odbicia". U pacjentów z niewydolnością serca lizynopryl rozszerza tętniczki oporowe, zmniejsza opór przepływu przez obwodową część układu krążenia, zwiększa objętość żylnej części układu krążenia, zmniejsza obciążenie wstępne i następcze serca. Ponadto obserwowano zmniejszenie ciśnienia późno-rozkurczowego w lewej komorze, zwiększenie pojemności minutowej serca i zwiększenie tolerancji wysiłku fizycznego. U pacjentów we wczesnej fazie zawału mięśnia serca zapobiega wystąpieniu niewydolności lewokomorowej, zmniejsza przerost lewej komory serca, spowalnia narastanie niewydolności serca i zwiększa przeżywalność, szczególnie, gdy jest podawany w skojarzeniu z nitratami. ACE posiadają nie tylko właściwości kardio- i wazoprotekcyjne, lecz także nefroprotekcyjne. Stwierdzono, że spowalniają rozwój niewydolności nerek poprzez zmniejszenie białkomoczu, ograniczenie nasilonej filtracji i perfuzji w zdrowych nefronach i hamowanie procesów rozrostowych w kłębuszkach nerkowych.

1 tabl. zawiera 5 mg, 10 mg lub 20 mg lizynoprylu.