Uzależnienie. Dawka początkowa 15-20 mg metadonu chlorowodorku jest zazwyczaj wystarczająca dla zniesienia objawów abstynencyjnych. W przypadku pacjentów uzależnionych od dużych dawek narkotyków, konieczne mogą okazać się większe dawki. W leczeniu uzależnień od heroiny i morfiny, dawkowanie należy skorelować z programem detoksykacji, oraz dostosować do stopnia uzależnienia pacjenta. Ból. Zwykle stosowana dawka u osoby dorosłej wynosi 2,5-10 mg, powtarzana w razie potrzeby co 3-8 h. Dawkowanie metadonu jako leku przeciwbólowego należy regulować w zależności od nasilenia bólu i od reakcji organizmu pacjenta.

Nadwrażliwość na metadon lub którąkolwiek substancję pomocniczą produktu. Organiczne choroby serca. Poważne zaburzenia czynności wątroby i nerek. Niewyrównana cukrzyca. Porfiria. Okres karmienia piersią. Niedociśnienie. Uszkodzenie OUN i wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Nasilone napady astmy oskrzelowej. Niewydolność oddechowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc. Serce płucne. Oligemia. Stosowanie metadonu jest przeciwwskazane w ciąży, ze względu na możliwe działanie niepożądane na rozwój płodu. Metadon nie jest wskazany do znieczulenia w położnictwie. Ze względu na długi T_0,5 może powodować hamowanie czynności ośrodka oddechowego u noworodka. Nie zaleca się stosowania metadonu jako środka przeciwbólowego u dzieci, ponieważ dotychczasowe badania kliniczne nie są wystarczające do ustalenia właściwego sposobu dawkowania.

Pacjentom w podeszłym wieku i osłabionym, osobom cierpiącym na niedoczynność tarczycy, chorobę Addisona, przerost prostaty, zwężenie cewki moczowej, ciężkie zaparcia, metadon należy podawać ostrożnie i w zmniejszonych dawkach początkowych. Metadon może spowodować uzależnienie podobne do uzależnienia od morfiny. W następstwie powtarzanego podawania metadonu może wystąpić uzależnienie psychiczne, uzależnienie fizyczne i tolerancja, dlatego musi on być przepisywany i podawany z taką samą ostrożnością, jak w przypadku morfiny. Metadon musi być podawany ze szczególną ostrożnością i w zmniejszonych dawkach pacjentom, którzy otrzymująjednocześnie inne opioidowe środki przeciwbólowe, anestetyki do znieczulenia ogólnego, fenotiazynę, inne nasenne środki uspokajające, trój pierścieniowe leki przeciwdepresyjne i inne leki hamujące czynność OUN, także alkohol. Mogą wystąpić: depresja, głęboka sedacja lub śpiączka. Metadon nie ma działania przedwiekowego - dlatego objawów lęku, które wystąpią w trakcie kuracji, nie wolno leczyć zwiększając dawkę metadonu. Hamujący wpływ metadonu na oddychanie i jego zdolność podwyższania ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego mogą zostać znacznie zwiększone w przypadku istniejącego podwyższenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego; co więcej narkotyki wywołują niepożądane efekty, które mogą maskować objawy neurologiczne u pacjentów ze zmianami patologicznymi w obrębie OUN. U pacjentów z ostrymi napadami astmy, z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lub z sercem płucnym i u osób ze znacznie zmniejszoną rezerwą oddechową poprzedzoną wcześniej zaistniałą depresją oddechową, niedotlenieniem narządów i tkanek lub hiperkapnią, nawet zwykle stosowane terapeutyczne dawki narkotyków mogą zredukować przepływ oddechowy i zwiększyć oporność dróg oddechowych aż do zatrzymania oddechu. Użycie metadonu lub innych narkotyków może zaburzać diagnozę lub postępowanie kliniczne u pacjentów z ostrymi objawami brzusznymi. Podawanie metadonu może powodować poważne obniżenie ciśnienia krwi u osób z oligemią lub w przypadku równoczesnego stosowania takich produktów leczniczych, jak fenotiazyna lub niektóre anestetyki. U pacjentów leczonych ambulatoryjnie metadon może wywołać niedociśnienie ortostatyczne. U pacjentów z fizycznym uzależnieniem od narkotyku, podanie zwykłej dawki narkotycznego antagonisty może wywołać ostry zespół odstawienny. Nasilenie tego zespołu będzie zależało od stopnia uzależnienia fizycznego i od dawki podanego antagonisty. Należy, o ile to możliwe, unikać użycia narkotycznego antagonisty w tym przypadku. Kiedy musi on zostać użyty do leczenia ciężkiej depresji oddechowej u pacjenta uzależnionego fizycznie, antagonista musi być podany z wyjątkową ostrożnością i stopniowo w dawkach mniejszych niż zwykle stosowane. Produkt leczniczy zawiera sacharozę. Pacjenci z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami - nietolerancją fruktozy, złym wchłanianiem glukozo-galaktozy lub niedoborem sacharazo-izomaltazy - nie powinni przyjmować tego leku. Lek ma postać syropu i może być podawany wyłącznie doustnie - w żadnym wypadku nie należy stosować go pozajelitowo. Metadon ma negatywny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Może zmieniać psychiczną i/lub fizyczną sprawność konieczną do wykonywania potencjalnie niebezpiecznych czynności, takich jak prowadzenie pojazdu lub obsługa maszyn. Należy o tym poinformować pacjentów.

Metadon jest substratem P-glikoproteinowym, dlatego wszystkie leki hamujące go (np. chinidyna, werapamil) mogą powodować zwiększenie stężenia metadonu w surowicy. Metadon jest metabolizowany przez izoenzym cytochromu CYP3A4. Substancje zwiększające aktywność izoenzymu CYP3A4 (np. barbiturany, karbamazepina, fenytoina, newirapina, ryfampicyna) mogą przyspieszać metabolizm wątrobowy metadonu. Efekty kliniczne interakcji mogą być silniejsze, jeśli najpierw rozpoczęto podawanie metadonu, a następnie wprowadzono 1 z leków indukujących izoenzym. Ponieważ opisywano występowanie zespołu abstynencyjnego wywołanego przez tę interakcję, konieczne może być niekiedy zwiększenie dawki metadonu. Jeśli podawanie leków indukujących izoenzym CYP3A4 zostanie przerwane, należy jednocześnie odpowiednio zmniejszyć dawkę metadonu. Kannabinoid, klarytromycyna, delawirdyna, erytromycyna, flukonazol, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, itrakonazol, ketokonazol, nefazodon i sok grejpfrutowy - mogą powodować zwiększenie stężenia metadonu. Metadon redukując dostępność biologiczną dydanozyny i stawudyny, zmniejsza pole pod krzywą stężenia osoczowego (AUC) i maks. stężenie w osoczu; może również spowalniać wchłanianie i zwiększać efekt 1. przejścia przez wątrobę tych leków. Metadon zwiększa osoczowe stężenie doustnych i dożylnych preparatów zydowudyny; zwiększenie wartości AUC jest wyraźniejsze dla postaci doustnych niż dożylnych preparatów zydowudyny. Działanie to jest wywołane hamowaniem procesu glukuronidacji i zmniejszeniem wydzielania zydowudyny w nerkach. Podczas terapii metadonem pacjentów należy monitorować ze względu na możliwą toksyczność zydowudyny; może być konieczne zmniejszenie dawki tego leku. Jednoczesne stosowanie metadonu i zydowudyny może wywoływać objawy opioidowego zespołu odstawiennego - bóle głowy, bóle mięśni, znużenie, drażliwość. Mogą spowalniać metabolizm metadonu na kilku etapach. Najsilniejsze interakcje występują w przypadku rytonawiru, natomiast interakcje metadonu i abakawiru są w większości przypadków niewielkie i nie wymagają zmian dawkowania. Efawirenz wzmaga metabolizm metadonu, modyfikując aktywność enzymatyczną układu cytochromu P450 3A4. Po 3-tyg. podawaniu efawirenzu obserwowano zmniejszenie maks. osoczowego stężenia i wartości AUC metadonu o odpowiednio 48% i 57%. Istnieją doniesienia o występowaniu zespołu odstawiennego u pacjentów leczonych metadonem, którym podawano efawirenz. Zespół występował zwykle po 2 tyg. stosowania efawirenzu i utrzymywał się przez okres do 28 dni. Dlatego w przypadku jednoczesnego stosowania wymienionych leków konieczne może okazać się dostosowanie dawki. Pod względem budowy chemicznej metadon należy do słabych zasad. Ponieważ środki zmniejszające pH moczu (np. chlorek amonowy) mogą nasilać wydalanie metadonu z moczem, w przypadku terapii skojarzonej wskazane jest zwiększenie dawki metadonu. Leki o działaniu antagonistycznym w stosunku do opioidów (nalokson, naltrekson) znoszą działanie metadonu i mogą wywoływać zespół odstawienny. Leki o mieszanym działaniu agonistyczno-antagonistycznym (butorfanol, nalbufina, pentazocyna) mogą częściowo znosić działanie metadonu - efekt przeciwbólowy, hamowanie czynności ośrodka oddechowego i zaburzenia czynności OUN. Jednoczesne stosowanie metadonu i leków tej grupy może również potęgować działanie na OUN i układ oddechowy oraz nasilać efekt hipotensyjny. Wystąpienie działania addytywnego lub antagonistycznego zależy od dawkowania i jest najsilniej wyrażone w przypadku małych lub umiarkowanych dawek metadonu. U osób stosujących długotrwałe leczenie łękami tej grupy może wystąpić zespół odstawienny. Ponieważ leki o działaniu hamującym czynność OUN mogą potęgować depresję ośrodka oddechowego, w terapii skojarzonej z metadonem konieczne może być zmniejszenie dawki 1-go lub obu leków. Jednoczesne stosowanie metadonu i difenoksylatu lub loperamidu - leków o działaniu przeciwbiegunkowym - może powodować silne zaparcia i jednocześnie potęgować hamujący wpływ na OUN. Jednoczesne stosowanie metadonu i leków o działaniu przeciwmuskarynowym może wywoływać silne zaparcia, łub nawet niedrożność porażenną jelit, zwłaszcza, jeśli leczenie jest prowadzone przez dłuższy okres. Ponieważ oktreotyd może zmniejszać działanie przeciwbólowe metadonu i morfiny, zmniejszenie skuteczności przeciwbólowej leczenia może sugerować, że pacjent stosuje zawiesinę oktreotydu. Alkohol może wywoływać poważną depresję oddechową i niedociśnienie.

Metadon przenika przez barierę łożyska. Jako środek przeciwbólowy nie powinien być stosowany podczas ciąży ze względu na możliwość wywołania zaburzeń rozwojowych płodu. Metadon jest wydzielany do mleka karmiących matek. Jest przeciwwskazany u kobiet karmiących piersią, ponieważ może powodować uzależnienie u dziecka.

Najbardziej istotne działania niepożądane metadonu to: depresja oddechowa, zapaść krążeniowa, zatrzymanie oddechu, wstrząs i zatrzymanie serca. Najczęściej obserwowanymi niepożądanymi reakcjami są uczucie pustki w głowie, zawroty głowy, sedacja, nudności, wymioty, pocenie się i niedociśnienie ortostatyczne. Niektóre z tych działań, występujące częściej u pacjentów leczonych ambulatoryjnie, mogą zostać zmniejszone przez ułożenie pacjenta w pozycji leżącej. Inne reakcje niepożądane to: OUN: euforia, dysforia, bezsenność, pobudzenie, dezorientacja, ból głowy, osłabienie. Narząd wzroku: zwężenie źrenic, zaburzenia widzenia. Układ oddechowy: depresja oddechowa. Układ sercowo-naczyniowy: spadek ciśnienia krwi, tachykardia lub bradykardia, skurcze dodatkowe, krótkotrwała utrata przytomności i zaburzenia rytmu. Po dużych dawkach mogą wystąpić częstoskurcze typu torsade de pointes. Przewód pokarmowy: suchość ust, anoreksja, zaparcie i skurcze dróg żółciowych. Alergia: świąd, pokrzywka, inne reakcje skórne, obrzęk i rzadziej pokrzywka krwotoczna. Układ moczowo-płciowy: zatrzymanie moczu i trudności w oddawaniu moczu, działanie antydiuretyczne, zmniejszenie libido i/lub impotencja.

Depresja oddechowa (zmniejszona: częstość oddechu i/lub zmniejszenie pojemności życiowej płuc, oddech Cheyne'a i Stokesa, sinica), głęboka senność przechodząca w stupor lub śpiączkę, wyraźne zwężenie źrenic, zwiotczenie mięśni szkieletowych, zimna i spocona skóra, czasami bradykardia i niedociśnienie. W ciężkim przypadku przedawkowania mogą wystąpić: zatrzymanie oddechu, zapaść krążeniowa, nagłe zatrzymanie pracy serca i śmierć. Leczenie przedawkowania metadonu ma na celu głównie przeciwdziałanie niewydolności oddechowej. Należy zatem przywrócić regularną czynność oddechową, udrażniając układ oddechowy, stosując ciągłą, kontrolowaną wentylację oraz podając antidotum. Jako antidotum stosuje się dożylnie nalokson (0,4 mg), którego dawkowanie należy powtarzać aż do usunięcia zagrożenia. Należy podkreślić, że o ile metadon wykazuje przedłużone oddziaływanie na czynność oddechową, to czas działania naloksonu jest znacznie krótszy, przez co pacjent musi pozostawać pod stałą kontrolą, a podawanie antidotum należy powtarzać każdorazowo - gdy po zaprzestaniu jego działania - ponowią się objawy niewydolności oddechowej. Jeżeli diagnoza została postawiona prawidłowo i przedawkowanie metadonu jest jedyną przyczyną niewydolności oddechu, nie zaleca się stosowania innych stymulatorów oddechu. U pacjentów fizycznie uzależnionych od opioidów, podanie wskazanej powyżej dawki antidotum może wywołać ostre objawy abstynencyjne, których nasilenie związane jest ze stopniem uzależnienia fizycznego. W takim przypadku antidotum należy podawać ostrożnie w zmniejszonych dawkach. Jeśli jest wskazane, należy podać tlen, płyny dożylne, środki zwiększające ciśnienie krwi i inne środki podtrzymujące.

Metadon jest opioidowym środkiem przeciwbólowym, agonistą receptora opioidowego, oddziałującym na OUN i na mięśnie gładkie jelit w sposób podobny do morfiny. Metadon powoduje zespół abstynencyjny podobny jak w przypadku morfiny, różniący się bardziej stopniowanym stadium wstępnym, umiarkowanie dłuższym przebiegiem i mniej uporczywymi objawami. Podawanie doustne powoduje stopniowy okres wstępny, spadek maks. poziomów i dłuższy okres działania analgetycznego, w porównaniu z morfiną.

1 ml syropu zawiera 1 mg lub 5 mg chlorowodorku metadonu.