Zastosowania diagnostyczne: Krótki test po podaniu pojedynczej dawki - rozpoznanie niedoboru ACTH. Badanie można wykonać w warunkach ambulatoryjnych. Podczas tego badania oznaczane są stężenia 11-deoksykortyzolu i/lub ACTH w osoczu po podaniu pojedynczej dawki produktu leczniczego. Pacjent przyjmuje o północy lek w dawce 30 mg/kg mc. (maks. 3 g) wraz z jogurtem lub mlekiem, aby ograniczyć nudności i wymioty. Dzieci i młodzież. U dzieci zalecana jest taka sama dawka produktu leczniczego, jak u dorosłych. Próbka krwi do analizy jest pobierana wcześnie rano (w godzinach 7:30-8:00). Należy jak najszybciej zamrozić próbkę osocza. Następnie pacjent otrzymuje profilaktyczną dawkę 50 mg octanu kortyzonu. Ocena. Prawidłowe wartości zależą od metody użytej do oznaczenia stężeń ACTH i 11-deoksykortyzolu. Zwiększenie stężenia ACTH w osoczu do co najmniej 44 pmol/l (200 ng/l) lub zwiększenie stężenia 11-deoksykortyzolu do ponad 0,2 µmol/l (70 µg/l) na ogół wskazuje na niezmieniony zapas ACTH. W ramach środków ostrożności pacjenci z podejrzeniem zaburzeń czynności kory nadnerczy powinni być hospitalizowani przez noc. Test po podaniu wielokrotnym - rozpoznanie niedoboru ACTH i diagnostyka różnicowa nadczynności kory nadnerczy w zespole Cushinga. Pacjent musi być hospitalizowany. Podczas tego badania oznaczane są stężenia steroidów w moczu. W pierwszych 24 h poprzedzających badanie oznaczane są wyjściowe stężenia steroidów. W drugim dniu produkt leczniczy jest podawany w dawce 500-750 mg co 4 h przez 24 h; łączna dawka wynosi 3,0-4,5 g. Wynik oparty jest na ocenie stężenia steroidów w próbkach z 2 zbiórek dobowych moczu. Maks. działanie produktu leczniczego na stężenie steroidów w moczu powinno być osiągnięte w ciągu kolejnej doby. Zalecenia dotyczące dawkowania u dzieci i młodzieży opierają się na ograniczonych danych. Dzieci i młodzież. U dzieci należy stosować dawkę 15 mg/kg mc., lecz nie mniej niż 250 mg co 4 h dla 6 dawek. Zaleca się, aby pacjenci przyjmowali kapsułki z mlekiem lub po posiłku, aby zminimalizować nudności i wymioty. Ocena. Niedobór ACTH: jeśli przednia część przysadki funkcjonuje prawidłowo, produkt leczniczy powoduje znaczne zwiększenie 17-hydroksykortykosteroidów (17-OHCS) lub 17-ketosteroidów (17-KGS) w moczu (do co najmniej dwukrotnego w stosunku do stężenia wyjściowego). Brak reakcji wskazuje na wtórne zaburzenia czynności kory nadnerczy. Zespół Cushinga: nadmierne zwiększenie stężenia 17-OHCS lub 17-KGS w moczu po podaniu produktu leczniczego wskazuje nadprodukcję ACTH, które doprowadziło do przerostu kory nadnerczy (zespół Cushinga). Taki wynik może wskazywać na nieobecność autonomicznego guza kory nadnerczy produkującego kortyzol. Zastosowanie lecznicze. Dorośli: w leczeniu zespołu Cushinga, dawka początkowa metyraponu może wahać się 250-1000 mg/dobę zależnie od nasilenia hiperkortyzolizmu i przyczyny zespołu Cushinga. Można rozpocząć podawanie metyraponu od dawki 750 mg/dobę. U pacjentów z ciężkim zespołem Cushinga dawki początkowe mogą być większe, do 1500 mg/dobę. Mniejsze dawki początkowe można stosować w przypadku łagodnego zespołu Cushinga lub gruczolaka nadnerczy lub przerostu nadnerczy. Dawkę metyraponu należy dostosować indywidualnie do potrzeb danego pacjenta oraz zależnie od tolerancji produktu leczniczego. Zazwyczaj dawka podtrzymująca waha się 500-6000 mg/dobę. Dawkę należy podawać w 3 lub 4 dawkach podzielonych. Dawkę dobową należy zmodyfikować po kilku dniach mając na celu obniżenie średnich stężeń kortyzolu w osoczu lub surowicy i/lub stężeń wolnego kortyzolu w zbiórce dobowej moczu, aż do uzyskania prawidłowej wartości lub do osiągnięcia maks. tolerowanej dawki metyraponu. Średnie stężenia kortyzolu w surowicy lub osoczu można obliczyć na podstawie średnich z 5 lub 6 próbek pobranych w ciągu dnia albo na podstawie stężenia kortyzolu oznaczonego przed podaniem porannej dawki. Cotygodniowe monitorowanie stężeń kortyzolu we krwi i/lub stężeń wolnego kortyzolu w dobowej zbiórce moczu jest konieczne dla umożliwienia dalszej modyfikacji dawki. Okres dobierania dawki wynosi zwykle 1-4 tyg. Kiedy stężenia kortyzolu są bliskie optymalnym, do obserwacji wystarczą dłuższe odstępy czasowe (zwykle raz w m-cu lub co 2 m-ce). Do pełnej blokady kortyzolu za pomocą metyraponu może być dodana terapia zastępcza, polegająca na podawaniu fizjologicznych dawek kortykosteroidów (schemat blokowania i terapii zastępczej). Należy ją rozpocząć, kiedy stężenie kortyzolu w surowicy lub moczu mieści się w prawidłowym zakresie, a dawki metyraponu są zwiększane w celu osiągnięcia pełnego zahamowania wydzielania kortyzolu. W przypadku szybkiego zwiększania dawki lub pacjentów z cyklicznym zespołem Cushinga, można dodać terapię zastępczą fizjologicznymi dawkami kortykosteroidów. Dzieci i młodzież: zalecenia dotyczące dawkowania u dzieci i młodzieży opierają się na ograniczonych danych. Opisy przypadków wykazały, że nie ma określonych zaleceń dawkowania do stosowania u dzieci i młodzieży w leczeniu zespołu Cushinga. Dawkę należy dobierać indywidualnie dla każdego pacjenta w oparciu o stężenia kortyzolu i tolerancję produktu leczniczego przez pacjenta. Populacja pacjentów w podeszłym wieku: dawkowanie jak u pacjentów dorosłych. Dostępne są ograniczone dane dotyczące stosowania metyraponu u pacjentów w podeszłym wieku (≥65 lat). Kliniczne dowody wskazują, że nie ma specjalnych zaleceń dotyczących dawkowania w żadnym ze wskazań.

Kaps. należy przyjmować popijając je mlekiem lub wraz z posiłkiem w celu ograniczenia nudności i wymiotów, które mogą powodować gorsze wchłanianie.

Objawy pierwotnych zaburzeń czynności kory nadnerczy. Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.

Zastosowania diagnostyczne. Użycie testu diagnostycznego z użyciem metyraponu powinno być ograniczone do referencyjnych ośrodków szpitalnych. Pacjenci z ograniczoną zdolnością wydzielniczą nadnerczy i ciężką niedoczynnością przysadki: przed zastosowaniem testu z użyciem produktu leczniczego, należy wykazać zdolność kory nadnerczy do odpowiedzi na egzogenne ACTH, ponieważ lek może powodować ostre zaburzenia czynności nadnerczy u pacjentów z obniżoną zdolnością wydzielniczą nadnerczy oraz u pacjentów z całkowitą niedoczynnością przysadki. Jeżeli podejrzewa się zaburzenia czynności nadnerczy, badanie należy przeprowadzić w szpitalu i uważnie obserwować pacjenta. Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby: u pacjentów z marskością wątroby często występuje opóźniona odpowiedź na metyrapon w związku z uszkodzeniem wątroby przedłużającym T_0,5 kortyzolu w osoczu. Pacjenci z niedoczynnością tarczycy lub przyjmujący leki wpływające na oś podwzgórzowoprzysadkowo-nadnerczową: w przypadku niedoczynności tarczycy, stężenia steroidów w moczu w odpowiedzi metyrapon mogą zwiększać się bardzo wolno, albo w ogóle mogą się nie zwiększać. Przed przeprowadzeniem badania produktem leczniczym, należy odstawić leki wpływające na czynność przysadki lub kory nadnerczy. Jeśli czynność kory nadnerczy lub przedniej części przysadki jest silniej zaburzona niż wskazują wyniki badania, metyrapon może wywołać przemijającą niewydolność kory nadnerczy. Można szybko korygować taki stan, podając odpowiednie dawki kortykosteroidów. Zastosowanie lecznicze. Nadzór: produkt leczniczy należy podawać wyłącznie pod nadzorem lekarzy specjalistów, w placówce dysponującej odpowiednim zapleczem umożliwiającym monitorowanie odpowiedzi klinicznej i działania biochemicznego produktu. Leczenie metyraponem prowadzi do szybkiego zmniejszenia stężenia krążącego kortyzolu i potencjalnie do hipokortyzolizmu/hipoadrenalizmu. Dlatego niezbędne jest monitorowanie pacjentów i poinformowanie ich w zakresie rozpoznawania objawów i oznak związanych z hipokortyzolizmem (np. osłabienie, męczliwość, jadłowstręt, nudności, wymioty, niedociśnienie, hiperkaliemia, hiponatremia, hipoglikemia). W przypadku udokumentowanego hipokortyzolizmu może być konieczne krótkotrwałe zastosowanie terapii zastępczej egzogennym steroidem (glikokortykosteroid) i/lub zmniejszenie dawki lub przerwanie leczenia produktem leczniczym. Metody analityczne: w celu umożliwienia dobrania dokładnej dawki metyraponu do pomiaru stężenia kortyzolu w osoczu lub surowicy i w moczu, zaleca się stosowanie wiarygodnej metody oznaczania bez reakcji krzyżowych z prekursorami steroidów, takiej jak swoisty test immunologiczny lub spektrometria masowa chromatografii cieczowej (LC-MS/MS). Pacjenci z ektopowym zespołem Cushinga: u pacjentów z ektopowym zespołem Cushinga, w trakcie leczenia metyraponem, istnieje ryzyko zakażeń oportunistycznych takich jak zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jirovecii. U pacjentów z tej grupy należy rozważyć zastosowanie odpowiedniego leczenia profilaktycznego. Nadciśnienie tętnicze: długotrwałe leczenie produktem leczniczym może powodować nadciśnienie tętnicze w wyniku nadmiernego wydzielania dezoksykortykosteronu. Karmienie piersią: brak wystarczających danych dotyczących przenikania metyraponu do mleka ludzkiego. Nie można wykluczyć zagrożenia dla noworodków i dzieci. Podczas leczenia produktem leczniczym należy przerwać karmienie piersią. Substancje pomocnicze: obecność soli sodowej parahydroksybenzoesanu etylu i soli sodowej parahydroksybenzoesanu propylu może powodować reakcje uczuleniowe, które mogą występować z opóźnieniem. Produkt leczniczy wywiera niewielki wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Ponieważ produkt leczniczy może powodować zawroty głowy i sedację, pacjenci nie powinni prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn do czasu ustąpienia takich objawów.

Potencjalne interakcje metyraponu nie są w pełni znane i dlatego zaleca się zachowanie ostrożności podczas rozpoczynania i przerywania leczenia innymi produktami leczniczymi. Jeśli obserwowane są zmiany działania i/lub profilu bezpieczeństwa metyraponu lub jednocześnie stosowanego leku, należy podjąć odpowiednie działanie. Obserwowane interakcje: (dotyczy użycia jako środka diagnostycznego) leki przeciwpadaczkowe (np. fenytoina, barbiturany), leki przeciwdepresyjne i neuroleptyki (np. amitryptylina, chlorpromazyna, alprazolam), hormony działające na oś podwzgórzowo-przysadkową, kortykosteroidy, leki przeciwtarczycowe i cyproheptadyna mogą wpływać na wyniki badania z użyciem produktu. Jeśli nie można odstawić tych leków, należy ponownie rozważyć potrzebę przeprowadzenia badania z użyciem produktu leczniczego. Przewidywane interakcje: produkt leczniczy może nasilać działanie toksyczne paracetamolu (acetaminofen) u ludzi.

Brak danych lub istnieją tylko ograniczone dane dotyczące stosowania metyraponu u kobiet w okresie ciąży. Badania na zwierzętach dotyczące szkodliwego wpływu na reprodukcję są niewystarczające. Produkt leczniczy nie jest zalecany w badaniu diagnostycznym lub w leczeniu endogennego zespołu Cushinga do stosowania w okresie ciąży, chyba, że stan kliniczny kobiety wymaga podawania (w takim przypadku należy monitorować ciśnienie krwi i odpowiednio leczyć nadciśnienie), oraz u kobiet w wieku rozrodczym nie stosujących skutecznej metody antykoncepcji. Brak wystarczających danych dotyczących przenikania metyraponu do mleka ludzkiego. Nie można wykluczyć zagrożenia dla noworodków i dzieci. Podczas leczenia produktem leczniczym należy przerwać karmienie piersią. Nie przeprowadzono badań klinicznych wpływu metyraponu na płodność u ludzi. W badaniach na zwierzętach wykazano, że metyrapon wywiera niekorzystny wpływ na spermatogenezę i rozwój pęcherzyków w jajnikach, jednak nie przeprowadzono formalnych badań wpływu na płodność.

Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (nieznana) zaburzenia czynności szpiku kostnego. Zaburzenia endokrynologiczne: (rzadko) niewydolność nadnerczy. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy, sedacja, ból głowy. Zaburzenia naczyniowe: (często) obniżenie ciśnienia tętniczego; (nieznana) nadciśnienie tętnicze. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) nudności, wymioty; (rzadko) ból brzucha. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (rzadko) hirsutyzm, uczuleniowe zapalenie skóry; (nieznana) łysienie.

Objawy przedmiotowe i podmiotowe: kliniczny obraz ostrego zatrucia metyraponem charakteryzuje się objawami żołądkowo-jelitowymi i ostrymi zaburzeniami czynności kory nadnerczy. Wyniki laboratoryjne: hiponatremia, hipochloremia i hiperkalemia. U pacjentów w trakcie insulinoterapii lub przyjmujących doustne leki przeciwcukrzycowe, objawy przedmiotowe i podmiotowe ostrego zatrucia metyraponem mogą ulec nasileniu lub zmianom. Leczenie: brak swoistego antidotum. Należy zastosować płukanie żołądka (wyłącznie w przypadku ciężkiego zatrucia oraz jeśli można je wykonać wkrótce po połknięciu) i sprowokowanie wymiotów w celu ograniczenia wchłaniania leku. Oprócz ogólnego leczenia należy niezwłocznie podać dużą dawkę hydrokortyzonu wraz z dożylnym podaniem roztworu soli fizjologicznej i glukozy. Należy powtarzać te działania zależnie od stanu klinicznego pacjenta. Przez kilka dni należy monitorować ciśnienie tętnicze krwi oraz równowagę płynów i elektrolitów.

Metyrapon działa poprzez hamowanie syntezy adrenokortykosteroidu. Zmniejsza produkcję kortyzolu i kortykosteronu poprzez hamowanie reakcji 11β-hydroksylacji w korze nadnerczy. Usunięcie silnego hamującego sprzężenia zwrotnego wywieranego przez kortyzol powoduje zwiększenie produkcji hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) przez przysadkę. Ciągła blokada reakcji enzymatycznych prowadzących do produkcji kortyzolu i kortykosteronu powoduje znaczne zwiększenie wydzielania przez korę nadnerczy ich bezpośrednich prekursorów - 11-dezoksykortyzolu i dezoksykortykosteronu - które są słabymi inhibitorami uwalniania ACTH, oraz skorelowane zwiększenie stężeń tych steroidów w osoczu i ich metabolitów w moczu. Obecność tych metabolitów można w łatwy sposób stwierdzić poprzez wykonanie pomiaru 17-hydroksykortykosteroidów (17-OHCS) lub 17 ketosteroidów (17-KGS) w moczu. Produkt leczniczy jest stosowany w badaniu diagnostycznym w oparciu o te właściwości, z pomiarami stężenia 11-dezoksykortyzolu w osoczu i 17-OHCS w moczu jako wskaźnikiem odpowiedzi przysadkowego ACTH. Ponadto produkt leczniczy może hamować biosyntezę aldosteronu powodując łagodną natriurezę.

1 kaps. zawiera 250 mg metyraponu.